50 vogels | Roy Scholten

In 2018 gaf Roy Scholten zichzelf de opdracht om vijftig vogels te ontwerpen en te drukken met LEGO stenen als drukmateriaal. Begin 2024 kwam de laatste vogel van de pers. Vanaf 14 april zijn alle vijftig vogels voor het eerst samen te zien in Grafisch Atelier Hilversum.

Letterpress, of in het Nederlands: boekdruk, is een druktechniek die inkt van de hooggelegen delen van een drukvorm, zoals een loden letter, overbrengt naar papier. De letters werken als kleine stempels. Zet er een heleboel op een rij en je krijgt woorden, zinnen, tekst. LEGO letterpress volgens de zogenaamde Hilversumse Methode combineert de moderne vormentaal van LEGO stenen met de traditionele boekdruktechniek. Een techniek bedoeld voor het drukken van tekst wordt zo geschikt voor het drukken van beeld.

Om de beeldende mogelijkheden van deze werkwijze in de vingers te krijgen ontwierp Scholten vijftig vogels. De grote variatie in vorm, kleur en patroon tussen de verschillende soorten maakt het een dankbaar thema voor het onderzoek naar de mogelijkheden die LEGO letterpress biedt.

Een aantal spelregels zorgen voor eenheid in de serie. Het zijn vogels die in Nederland voorkomen. Elke vogelprent krijgt hetzelfde formaat, gebaseerd op een 16 × 16 bodemplaat. Binnen die afmetingen word de vogel altijd in het geheel afgebeeld.

Het aantal drukgangen voor een prent varieert van drie tot elf. Die drukgangen worden niet alleen gebruikt om verschillende kleuren op te brengen. Gedeeltelijke overlappingen van zetsels gedrukt met dezelfde kleur leiden tot nieuwe vormen. Elk ontwerp wordt gedrukt in een oplage van twintig exemplaren. De volledige productie bestaat dus uit duizend handgedrukte prenten.

Scholten is al van kinds af aan vogelliefhebber en tekent ze sinds hij een potlood vast kon houden. Vogels herinneren ons dagelijks aan de rijkdom van de natuur om ons heen. Helaas zijn veel soorten steeds minder vaak te zien. Reden te meer om ze nog weer eens goed te bekijken en te waarderen.